6 de enero de 2009

" TRISTES ARMAS SI NO SON LAS PALABRAS..."



CARTA DE AÑO NUEVO (1 de enero de 1940)



Bajo el peso familiar/ del invierno, la conciencia y el Estado, /en holgadas formaciones de buen ánimo, /amor, lenguaje, soledad y miedo,/hacia las costumbres del año próximo, /por las calles discurre la gente, cantando o suspirando a su paso: /exalté, piano, o en duda, /todas nuestras reflexiones giran en torno /a una norma meditativa común, /Racionalización, Sacrificio, Reforma //... Y sin embargo el Tiempo puede moderar su tono/ cuando habla con un hombre solo,/ y el mismo sol cuyo ojo neutral /agosto plenamente florido desde el cielo/ había contemplado el comportamiento de la tierra y visto /un extraño tráfico en sus pardos y verdes,/ obediente a alguna fuerza oculta /un barco cambiar súbitamente de rumbo, /un tren hacer una parada insólita, /una pequeña multitud destrozar una tienda, /odios suspendidos cristalizar /en hostilidades visibles, /vagas concentraciones dar marcha atrás para adoptar/ las pautas bruscas y burdas que establecen los generales, / /... Poner en orden: esa es la tarea /que piden tanto Eros como Apolo; /pues el Arte y la Vida coinciden en que/ cada uno busca una síntesis, /el orden que debe ser el fin/ anhelado por todo lo narcisista /que lucha por su libertad,/ que hace uso, es decir, de su voluntad de ser.// ... La situación de nuestros tiempos/ nos rodea como un crimen incomprensible. /Ahí yace el cadáver medio desnudo /que todos teníamos razón para detestar,/ y todos somos sospechosos y estamos implicados /hasta que el misterio se resuelva/ y se cierre bajo llave la causa /que torna en disparate nuestras leyes. //... Aunque el lenguaje puede ser inútil, pues /no hay palabra escrita del puño del hombre que pueda detener la guerra /ni estar a la altura del alivio/ de su inconmensurable desdicha,/ a la verdad, como al amor y al sueño, le ofenden/ los enfoques demasiado intensos, /y a menudo cuando el inquiridor se presentaba /ante el Oráculo, este hacía /caso omiso de su seriedad adulta /pero no del niño en su angustia,/ pues por medio del Jano de una broma/ se manifestaba el cándido psicopompo./ Ojalá ánimo e inteligencia como los que ahora en conferencia se reúnen /cada vez que se llegue a un punto muerto /recurran a los Buenos Oficios del verso; (...)
Enero-abril de 1940

W.H. AUDEN, "CANCIÓN DE CUNA Y OTROS POEMAS"


A Israel y Palestina y tantos otros. Gracias a Ubú por enviarme este lúcido poema .


¿CUÁL ES MI CULTURA?

Mi nombre es judío. Mi apellido es mozárabe. Mi religión es una herejía griega de la ortodoxia judía, que a su vez era una herejía monoteísta egipcia. Cuento los minutos, las horas y los meses como los babilonios. El papel en que escribo es un invento chino, igual que los fuegos artificiales de mis fiestas y la pólvora de mis guerras. Mis genes íberos provienen del norte de África: mis antepasados también llegaron en pateras. Los números rojos de mi cuenta corriente están en cifras árabes, quizás copiadas de India. Unto el pan con tomate, un sabroso invento americano, igual que el tabaco, el chocolate o las humildes patatas. La música que prefiero es la de los hijos de esclavos africanos llevados a América por negreros catalanes andaluces u holandeses. Y mi apego a la vida lo comparto con toda la humanidad por igual.
¿Cuál es, entonces, mi cultura?


JESÚS ROYO, EL PAÍS

25 Comentarios:

Ubú dijo...

Xa sei que é un abuso pero outra vez enceto eu a entrada

(...)
Poesía para el pobre, poesía necesaria
como el pan de cada día,
como el aire que exigimos trece veces por minuto,
para ser y en tanto somos dar un sí que glorifica.

(...) Tal es mi poesía: poesía-herramienta
a la vez que latido de lo unánime y ciego.
Tal es, arma cargada de futuro expansivo
con que te apunto al pecho.

(...) Son palabras que todos repetimos sintiendo
como nuestras, y vuelan. Son más que lo mentado.
Son lo más necesario: lo que no tiene nombre.
Son gritos en el cielo, y en la tierra son actos.

Gabriel Celaya. La Poesía Es Un Arma Cargada De Futuro.

MAJO dijo...

Si he perdido la vida, el tiempo, todo
lo que tiré, como un anillo, al agua,
si he perdido la voz en la maleza,
me queda la palabra.

Si he sufrido la sed, el hambre, todo
lo que era mío y resulto ser nada,
si he segado las sombras en silencio,
me queda la palabra.

Si abrí los labios para ver el rostro
puro y terrible de mi patria,
si abrí los labios hasta desgarrármelos,
me queda la palabra.

BLAS DE OTERO

Porque siempre, y a pesar de todo, nos queda la palabra.

Ubú dijo...

A propósito de ¿CUÁL ES MI CULTURA?

"(...) Ningún cidadán francés sabe se é burgundio, alano, taifalo ou visigodo; todo cidadán francés debe ter esquecida a noite de S. Bartolomeu e as matanzas do Mediodía no século XIII. Non hai en Francia dez familias que poidan aportar a proba dunha orixe franca e aínda unha proba semellante resultaría esencialmente defectuosa a consecuencia de mil cruzamentos descoñecidos que poden desbaratar todos os sistemas dos xenealoxistas.
(...) O home non é esclavo nin da súa raza, nin da súa língua, nin da súa relixión, nin do curso dos ríos, nin da dirección das cadeas de montañas. Unha grande agregación de homes, sana de espírito e cálida de corazón, crea unha concencia moral que se chama nación. En tanto que esta concencia moral proba a súa forza polos sacrificios que esixe a abdicación do individuo en proveito dunha comunidade, é lexítima, ten direito a existir. Se se plantexan dúbidas sobre as súas fronteiras, consulten ás poboacións en disputa. Teñen todo o direito a manter unha opinión sobre o tema.
(...) Sen ningunha dúbida, Lorena formou parte do imperio xermánico; pero tamén formaron parte del Holanda, Suiza, a mesma Italia, ata Bénávent, y remontándonos máis aló do Tratado de Verdún, Francia enteira, comprendendo mesmo Cataluña. Alsacia é agora un país xermánico por língua e por raza; pero, antes de ser invadida pola raza xermánica, Alsacia era un país celta, do mesmo modo que unha parte do sur de Alemania. (...) Ninguén pode dicir ónde se detería esta arqueoloxía. (...) antes do período celta existían -díse- os alófilos, os fineses e os lapóns; e antes dos lapóns, estaban os homes das cavernas; e antes dos homes das cavernas estaban os orangutáns. Con esta filosofía da historia non habería outra lexitimidade no mundo que o direito dos orangutáns, inxustamente desposuidos pola perfidia dos civilizados.
(...) Pensamos que se pode sentir noblemente en todas as línguas e, aínda falando idiomas diversos, perseguir o mesmo ideal. Por riba da língua, a raza, as fronteiras naturais e a xeografía, nós colocamos o consentimento das poboacións, calqueira que sexa súa língua, súa raza, seu culto. Suiza é quizáis a nación de Europa máis lexítimamente formada. Conta no seu seo, nembargantes, tres ou catro línguas, dúas ou tres relixións e Deus sabe cantas razas". (...)

Ernest Renan (1823-1892), con motivo da guerra franco-prusiana.

abueloscrisytoño dijo...

Necesito más tiempo para leerlo todo, tengo que decirte que me parece muy interesante este bolg, es un buen lugar para aprender muchas cosas. Un saludo. A. Cris

abueloscrisytoño dijo...

abueloscrisytoño, corresponde a http://cosasabuelacris.blogspot.com

María José dijo...

...Tú empañas con tu mano
de húmeda noche los cristales tibios
donde al azul se asoma la niñez transparente, cuando
apenas
era tierna la dicha, se estrenaba la luz,
y pones en la nítida mirada
la primer llama verde
de los turbios pantanos...

HIJOS DE LA IRA, Dámaso Alonso

"...et eramus natura filii irae
sicut et celeri...
EPHES,II, 3

abueloscrisytoño dijo...

Con el primer vistazo yo ya sabia que en tú blog encontraría y aprendería cosas muy interesantes. Hoy me sorprendió ver la tempestad en Bretaña, el dilema de los erizos - la isla de S. Simón y los petroglifos de Mogor, (dos temas a los que en su día publique un pequeño comentario) Tanta, información que necesito más tiempo.
Gracias por estar. Un saludo A. Cris

Anonymous dijo...

Saben los veteranos lectores de este literario portal que Epi, además de fervoroso amante de la literatura, profesa la científica profesión. En ejercicio de ella indagaba las propiedades del niobio y tantalio, que no sólo son dos exóticos vocablos, sino también dos metales de interés estratégico. Entre nanotecnologías, superconductores y capacitores electrolíticos –asuntos ajenos, como cualquiera puede colegir, al cotidiano trajinar- se coló desvergonzadamente una infame guerra. La guerra del coltan (que así se llama el mineral del que se extraen los dos metales), la gran guerra africana, la mayor masacre producida después de la segunda guerra mundial: tres millones ochocientos mil cadáveres en apenas cinco años se pudrieron en las riberas del Congo hace apenas cinco años. No sé si cansado de la barbarie humana o aburrido de su avaricia abandoné la ciencia y vine aquí para relajar la mente o avivar el intelecto con entrañables duelos literarios, quizá; pero ¡horror! también en este lugar tropiezo con asuntos bélicos. En fin, ya que el hado me condena y la parca no me abandona, séame permitido una cita y una reflexión sobre tan infaustos asuntos.
Expreso mi admiración por las palabras, no por el personaje, de El Raisuni (Ubú habrás visto la maravillosa interpretación de Sean Connery, en El viento y el león) cuando desafía al general Silvestre: “Tú y yo formamos la tempestad; tú eres el viento furibundo, yo el mar tranquilo. Tú llegas y soplas irritado, yo me agito, me revuelvo y estallo en espuma. Ya tienes ahí la borrasca. Pero entre tú y yo hay una diferencia: que yo, como el mar, jamás me salgo de mi sitio, y tú, como el viento, jamás estás en el tuyo”. O cuando dice a Dámaso Berenguer, en 1919: “Tú, general tienes fuerza, posees fusiles y cañones, eres grande, como el mar. Pero yo, el jerife, soy como el viento. Cuando el viento está quieto, el mar está en calma, pero cuando sopla, el mar se agita y levanta olas. No me hagas que sople.”
En mi poco documentada opinión, Julio César es la personalidad más atrayente de toda la historia romana: escritor con talento (pocos libros de aventuras mejoran La guerra de las galias), simpático, listo, magnífico político, extraordinario militar, liberal en su pensamiento. No busca el poder para detectarlo, sino para hacer una política que mejore la justicia social. Siempre que lo leo me hago la misma pregunta, ¿era necesario que diera el golpe de estado contra la república? Y la misma reflexión me conduce a otro interrogante sin respuesta ¿nunca es lícito un golpe de estado?

Os deseo a todos que los reyes magos hayan sido generosos con vosotros.

Con afecto
Epi

Anonymous dijo...

¡Forjadores de espadas,
aquí está
la palabra!

~JRJ~

María José dijo...

"Llamo a los poetas"

Miguel Hernández. España, 1939.
De El hombre acecha.


Entre todos vosotros, con Vicente Aleixandre
y con Pablo Neruda tomo silla en la tierra:
tal vez porque he sentido su corazón cercano
cerca de mí, casi rozando el mío.
Con ellos me he sentido más arraigado y hondo,
y además menos solo. Ya vosotros sabéis
lo solo que yo voy, por qué voy yo tan solo.
Andando voy, tan solos yo y mi sombra.
Alberti, Altolaguirre, Cernuda, Prados, Garfias,
Machado, Juan Ramón, León Felipe, Aparicio,
Oliver, Plaja, hablemos de aquello a que aspiramos:
por lo que enloquecemos lentamente.
Hablemos del trabajo, del amor sobre todo,
donde la telaraña y el alacrán no habitan.
Hoy quiero abandonarme tratando con vosotros
de la buena semilla de la tierra.
Dejemos el museo, la biblioteca, el aula
sin emoción, sin tierra, glacial, para otro tiempo.
Ya sé que en esos sitios tiritará mañana
mi corazón helado en varios tomos.
Quitémonos el pavo real y suficiente,
la palabra con toga, la pantera de acechos.
Vamos a hablar del día, de la emoción del día.
Abandonemos la solemnidad.
Así: sin esa barba postiza, ni esa cita
que la insolencia pone bajo nuestra nariz,
hablaremos unidos, comprendidos, sentados,
de las cosas del mundo frente al hombre.
Así descenderemos de nuestro pedestal,
de nuestra pobre estatua. Y a cantar entraremos
a una bodega, a un pecho, o al fondo de la tierra,
sin el brillo del lente polvoriento.
Ahí está Federico: sentémonos al pie
de su herida, debajo del chorro asesinado,
que quiero contener como si fuera mío,
y salta, y no se acalla entre las fuentes.
Siempre fuimos nosotros sembradores de sangre.
Por eso nos sentimos semejantes del trigo.
No reposamos nunca, y eso es lo que hace el sol,
y la familia del enamorado.

LA POESÍA, LOS POETAS SIEMPRE HAN SIDO MOLESTOS PARA TODAS LAS FORMAS DE TOTALITARISMO.

Fervor por la palabra que para don Antonio era la materia lírica. La palabra- emoción, y también comunicación sin ambigüedad (" su corazón cantaba en coro") y, por tanto, producto social. Para don Antonio la poesía- palabra era un diálogo del hombre con su tiempo y con su tiempo se comprometió, como otros muchos intelectuales ( pensadores y poetas) con unas ideas en las que siempre creyó .
¿Qué hacer ante las guerras, la injusticia y tantos inmensos desgarros de dolor?
El relativismo evita posturas fanáticas, desde luego, favorece el diálogo mientras no nos convirtamos en "mojamas" en tiempos de anestesia o de silencio(tristemente, como el nuestro).
Como decía Malraux :" La tiranía totalitaria no se edifica sobre las virtudes de lo totalitario, sino sobre las faltas de los demócratas". Salutem plurimam

Ubú dijo...

Estimado Epi: A cuestión que plantexas é ben delicada e, posto que o interpelas, Ubú acude coa mellor disposición.
Para empezar, Ubú admira a túa memoria cinéfila que che permite reproducir o diálogo de "O vento e o león", película na que, en efecto, Sean Connery realiza unha boa interpretación.
¿Xulio César? Ubú confesa de entrada que a súa opinión está aínda menos documentada que a de Epi. César, a pesar da súa deificación, era humano e como tal a súa personalidade tamén ten as súas pencas: ambicioso dende ben novo coa idea decidida de acadar o trono; rencoroso e vingativo ata a crueldade (que llo digan ós piratas que o secuestraron e que o trataron a corpo de rei); simpático a golpe de pan e circo; listo, moi listo, e extraordinario militar que emprendeu a campaña das Galias coa intención, pura e dura, de conseguir un inmenso botín co que pagar as súas débedas millonarias e restaurar a súa fortuna personal.
O tema da Dictadura xa é un asunto máis complexo. A tentación golpista sempre anda a revoar por riba do poder e cando o líder considera que o seu ideario salvífico é o xusto e o razoable, non dubida en dar o paso. E despóis non pode abandoar o poder porque non atopa ninguén tan xusto como el, nin tan incorruptible que non bote perder todo o seu programa.Iso é a autocracia.
No que toca a licitude do golpe de estado, miolo do comentario, Ubú fai mutis polo foro e deixa que sexa Dostoievski quen ilustre o asunto:
"(...) Limiteime simplemente a indicar que o home "extraordinario" ten direito (enténdase que non se trata dun direito oficial), ten direito a decidir según súa concencia se debe salvar... certos obstáculos, únicamente no caso exclusivo de que a execución da súa idea (ás veces pode resultar salvadora para toda a humanidade) o esixa.(...) No meu parecer, se os descubrementos de Kepler e de Newton, a consecuencia de determinadas circunstancias, calisqueira que fosen, non poideran converterse en patrimonio da humanidade sen o sacrificio de un home, de dez, de cen ou máis homes, que foran obstáculo para a comunicación do descubremento ós demáis, Newton tería direito a eliminar esas dez ou cen persoas; estaría incluso obrigado a facelo.
(...)digamos, por exemplo, os lexisladores e ordenadores da humanidade, empezando polos máis antigos e continuando polos Licurgo, os Solón, os Mahoma, os Napoleón e así sucesivamente, todos sen excepción foron criminais polo simple feito de que, ó promulgar unha nova lei, infrinxían, con elo, a lei anterga, venerada como sacrosanta pola sociedade e recibida dos antergos; claro é que non vacilaron en derramar sangue, se o sangue (ás veces completamente inocente e verquido con sublime heroísmo por defender a lei anterga) podía axudalos na súa empresa.
(...)Seus crimes, como é natural, son relativos, e presentan moitas variedades; na súa maioría, por medio de declaracións sumamente diversas, tales homes recaban a destrucción do presente no nome de algo mellor. Pero se para o cumplimento das súas ideas necesitan pasar, anque sexa por riba dun cadáver, e han deitar sangue, ó meu modo de ver, no seu fuero interno e sen remorsos de concencia han permitirse pasar por riba do sangue, anque sempre a tenor da idea e da súa dimensión, non o esquenza.
(...)- Ó menos, non lle falta a vostede lóxica. E coa concencia, ¿qué pasa?
-¿Qué lle importa a concencia?
-Pois si, impórtame; por humanitarismo.
-O que a ten, que sofra, se recoñece o erro. É o seu castigo, ademáis do presidio." (...)
CRIME E CASTIGO.

Para fechar, voltamos a César e ó cine. "Xulio César" (1953) de Joseph L. Mankiewicz, Bruto (James Mason), un pouco antes da brillante manipulación popular de Marco Antonio (Marlon Brando, espléndido), xustifica a súa participación na conxura: " Se houbera algún nesta asamblea que profesara entrañable amizade a César, a el lle digo que o afecto de Bruto por César non era menos que o seu. E se entón ese amigo preguntase por qué Bruto alzouse contra César, ésta é a miña contestación: "Non porque amaba a César menos, senón porque amaba a Roma máis".

Un saúdo cordial para Epi.

Anonymous dijo...

Estimado amigo

Comparto contigo la tesis de que tanto pensadores como poetas pueden defender políticas absolutamente infames. Lo que quise decir –como compruebo- con magra fortuna, es que ningún sector de la población tiene el monopolio de la verdad. Don Antonio Machado y un analfabeto, por ejemplo, pueden tener la misma lucidez a la hora de pronunciarse sobre un asunto político: y creo que ese es el fundamento de la democracia. ¿Los analfabetos se dejan seducir por déspotas sanguinarios? Sí. ¿Y los artistas? Exactamente igual. ¿Y los llamados intelectuales? La contestación sigue siendo afirmativa. El silencio culpable de todos ellos mientras Stalin mataba de hambre a diez millones de ucranianos desde 1930 a 1937 los retrata (léase El imperio, obra maestra de Ryszard Kapuscinski, de la página 304 a 311). Todos, con nuestras distintas capacidades y sensibilidades, compartimos exactamente la misma naturaleza humana, capaz tanto de despeñarnos en el mal como de sublimarnos en el bien.

En cuanto a los golpes de estado; razonemos fríamente, sin pasión. Para analizar estos temas necesitamos un esfuerzo de empatía; desde mi punto de vista debemos ser capaces de meternos en la piel del otro. Ya aclaré que dudaba si acertó o erró César al dar el golpe de estado. ¿Acertó Aníbal Barca al no darlo? El probable coste fue la desaparición de Cartago. De hacerlo habría conseguido los refuerzos con los que hubiera aplastado Roma. Situémonos ahora en la España de 1808. ¿A quién deberíamos apoyar? ¿A los ilustrados, cultos y tolerantes, o sea a los franceses?, ¿o a los fanáticos, intransigentes y cerriles o sea al pueblo español? Vamos al 1936, defiendo que si la república garantizase la vida y seguridad de todos -y repito todos- los españoles sería absolutamente inmoral un golpe de estado. Pero metámonos en la piel de una monjita o de un católico o de un pequeño propietario. Muy probablemente pensarían que tanto su vida como sus propiedades peligraban: así lo afirmaban eminentes dirigentes republicanos. Esa media España decide apoyar a los sublevados, ¿podemos culparlos? ¿No tiene la mitad de la culpa de la guerra, la otra media España, por conducirlos a esa situación? ¡Y no estoy hablando de la felonía de los militares sublevados! El 14 de julio de 1996 en el suplemento semanal de El País se publicaron tres visiones del atroz conflicto que desgarró España. Sus autores: Arturo Pérez-Reverté, Eduardo Haro Tecglen y Fernando Vizcaíno Casas. Los dos últimos daban la visión de las dos Españas, el primero maldecía por igual a unos y otros. Bastantes años después, hace poco, el mismo diario volvió a publicar un reportaje sobre nuestra incivil guerra. Sólo dos visiones creyeron necesarias: si no andamos con cuidado las dos Españas emergerán de nuevo.

PD. Me parecen interesantes las convicciones del personaje de Dostoievski, pero no puedo compartirlas. Estoy en un mar de dudas; aún así, aunque me parece mucho más importante la fórmula de la gravedad que la vida de muchas personas; no puedo escoger la fórmula si el precio es la vida de un solo ser humano.

Solazado por el halago estoy a punto de callarme, mas he de confesar que las frases de El Raisuni no las recuerdo de memoria: aparecen en el libro que escribió Manuel Leguineche sobre Anual, en las páginas 225-226.

Saludos afectuosos de Epi

Ubú dijo...

Apreciado Epi

Estamos dacordo en que a estupidez é patrimonio da humanidade.
Cando falas do temor da monxiña, do católico e do pequeno propietario, entendo que estamos situados xa na contenda, e dado que o levantamento foi sorpresivo pódese comprender ben que o goberno non poidese garantir vidas e facendas, por canto non tivo ocasión de organizarse para unha tal situación.
A República, aínda en cueiros, por certo, ofrecía mecanismos de control democrático e participación popular que permitían velar pola boa marcha do sistema. O Parlamento e os cidadáns podían facer uso deles para correxer os desmáns nos que poidera incurrir o goberno.
Precisamente por isto non quero que a responsabilidade da guerra se disolva a destra e a sinestra, porque sería facilitarlle unha coartada moral ós golpistas.
Franco e a súa camarilla traicionaron ó país, deron un golpe de estado non para defender á monxiña, non para sanear as institucións democráticas e devolverllas ó pobo limpas de pó e palla, senón para eliminar esa forma de goberno que non lles interesaba e recuperar así o seu "statu quo".
Franco, e os outros felóns coma el, non actuaron con nobreza e por iso deben cargar coa infamia. Franco e os seus foron os culpables da guerra civil.
Con isto ben craro, podemos agora exhibir as nosas listas de mortos e ver quén a ten máis longa, podemos e debemos investigar as barbaridades dos dous bandos, que a memoria histórica non esquenza a ninguén. ¡Luz e taquígrafos!

P.S.- Tamén a min a "Lei da gravidade" paréceme unha "lixeireza" ante unha vida humana.

Unha aperta fraternal.

Anonymous dijo...

Querido amigo

Alguien escribía en este blog que los poetas no se equivocan, y tenía razón… hasta cierto punto. Los poetas aciertan siempre que le hablan al alma del lector porque el alma es un patrimonio común a todos los humanos; pero yerran, como todo el mundo, cuando opinan sobre cuestiones políticas. Entonces, qué nos aporta conocer la vida y vilezas de un artista. Maravillarnos del poder de la musa que es capaz de trastocar en belleza o en amor, unas palabras escritas por un miserable ser humano.

No hace mucho los científicos discutíamos -los profanos lo hacen todavía- si la inteligencia y el carácter se deben a la genética o son producto de la educación. Hoy, después de muchas investigaciones, sabemos que son inseparables; un afamado científico comparó el dilema con una discusión sobre si es el violinista o el violín quién emite la música. Me temo que nos hallamos en el mismo problema al tratar de atribuir responsabilidades a los bandos enfrentados en nuestra atroz guerra civil. Ningún estudioso duda que los sucesos históricos deban estudiarse a conciencia; pero no es ese el problema; debemos ser capaces de distinguir entre hechos y opiniones. Te diré que el patriotismo de los políticos que redactaron la constitución actual me parece ejemplar; por primera vez en quinientos años de la historia de España se legisló para todos, para las dos Españas, y no una contra la otra como se hizo en todas las constituciones anteriores: y ese es su gran acierto. La república, y ese fue el error - creo yo- por el que se distanciaron muchos pensadores, se hizo contra los otros. Un sector de españoles opina que los responsables del desastre fueron los militares sublevados, otro sector opina que los responsables fueron los republicanos y ambos se apoyan en argumentos convincentes. Ninguno escucha al otro y ambos se descalifican. ¿Es eso razonable? Quién no piensa como yo es un malvado –rojo o azul- es lo de menos. Ya comenté que, para abordar este peliagudo problema, es necesario un esfuerzo de empatía. Para ello te ruego que, si sientes simpatía por la república, te coloques en el otro bando y analices los pensamientos, inquietudes y argumentos de los que apoyaron los sublevados; si por el contrario, sientes simpatía por los sublevados, siéntete republicano por un momento para entender sus razones. Entiendo que sólo así se logra entender en toda su extensión la tremenda tragedia que sucedió a España en el 1936. Como puedes imaginar maldigo a la enorme cantidad de incendiarios de ambos bandos que almacenaron leña para la hoguera; no importa demasiado -desde este nuevo punto de vista- quien aportó el mechero o quien lo encendió.

“Cuántos muertos, y cuanto horror, y cuántos sueños, y cuántos heroísmo, y cuánta sangre, y cuánta mierda acumulados en sólo tres años. Curas santificando balas y justificando ejecuciones o siendo torturados como animales, hasta morir. Generales, comandantes, soldados; heroicos y abyectos, y a menudo ambas cosas a la vez. Épica y barbarie…Caín en plena forma, lo más hermoso y lo más miserable de nuestra tierra y nuestra raza maldita. Chusma acuchillando a los desvalidos, miserables aprovechándose del río revuelto, cambiando de chaqueta, congraciándose con el poderoso. Hombres honrados poniéndose en pie para pelear. Ojos de miedo y desesperación, balazos y bayonetas, casa por casa en Teruel, en la ciudad Universitaria, monte arriba en Somosierra. Arriba España entre los escombros del alcázar de Toledo, viva la República en el valle del Jarama. Moros, legionarios, milicianos, héroes y cobardes, vivos y muertos. El patio del Cuartel de la Montaña en esa foto terrible, el suelo lleno de cadáveres, España eterna que se repite a sí misma en el ritual de la muerte y la tragedia. Plaza de toros de Badajoz, barcos prisión, españoles fusilados por comisarios húngaros o franceses, o por legionarios alemanes o fascistas italianos… Mujeres rapadas al cero, hombres humillados ante sus familias y sus vecinos, pidiendo clemencia o escupiendo a la cara de sus verdugos… Dios. Cómo amo y cómo detesto a este país nuestro, cada vez que miro esas fotos. Cómo me enternecen esos rostros que son el rostro de nuestra tragedia, de nuestra desgracia. Pobre gente y pobre España.” (A. Pérez-Reverte, 1996)

Saludos afectuosos de Epi

PD. (Aunque parezca increíble, el estudio del niobio y tantalio me está conduciendo a caminos absolutamente inesperados)

Ubú dijo...

Estimado amigo e compatriota.

Vou aceptar a túa opinión sobre a exemplaridade da actual constitución facendo, iso si, a puntualización de que ésta contou coa vantaxe sobre aquéla de tres anos de guerra e corenta de dictadura para afinarse. A constitución vixente no 36, que teño que admitir que non coñezo a fondo, non sei se lexislou contra alguén pero non tivo ocasión de revisarse, facer balance e enmendar o que houbera menester.
E, dende logo, nas Cortes dese momento participaba un moi alto espectro político: comunistas e extremodereitistas, radicais, socialistas, monárquicos resignados, etc. Calvo Sotelo pudo perorar nese Parlamento e lanzar os seus discursos incendiarios ...
Por outra banda, a constitución coa que nos gobernamos ¿lexislou para todos? Tejero non o viu así e tentou repetir a fazaña de Franco.
Con quen, por certo, o esforzo de empatía vóltase un sobre-esforzo que nos deixa baldados. Franco e a súa tropa só querían tomar o poder, o PODER, así con maiúsculas, non pretendían gobernar, cousa que non fixeron, senón apoderarse do país e convertelo nun coto privado. Non hai aí razóns, nin argumentos, nin inquedanzas nin nada que palíe a sublevación, a cal, coas súas consecuencias, si é un feito.
Por iso eu, como Catón o Vello e seu DELENDA EST CARTHAGO (Hai que detruir Cartago), insisto con CULPABLE FOI FRANCO.

Polo demáis, paréceme que no curso do debate que nos traemos queda ben recollido que ningún dos dous está a favor da guerra e que ámbolos dous condeamos por igual o fanatismo homicida dos dous bandos.

Coa máis cordial aperta de Ubú.

Anonymous dijo...

Querido amigo

Como con acertado verbo has finalizado tu discurso, se acaba el debate: nada tengo que añadir.

Aprovecho el descanso para recuperar mis mermadas fuerzas y dedicarle un texto al desconocido que, abandonando las dos lenguas habituales de nuestras conversaciones, usa el catalán para comunicarse con nosotros.

Por esas casualidades que nos depara la azarosa vida Epi tiene en su biblioteca un ensayo científico escrito en catalán. Su título L´enigma de l´ esfinx, y –para sorpresa de quien esto escribe- uno de sus dos autores, un tal Constantino Armesto, acredita fama de natural y vecino de Galicia (al menos eso dice la contraportada). Resulta un misterio. En fin, a lo que iba. Como no entendiendo bien la catalana parla apenas me atrevo a juzgar el contenido del libro, pero puedo decir que no me desagrada el prólogo. Desarrolla una curiosa parábola sobre la ciencia y el enigma de la esfinge de Edipo. Transcribo unos párrafos.

“La ciencia, que provoca una profunda perpexitat als ignorants, pot comparar-se amb un mostre que se´ns presenta sota un aspecto multiforme perquè s´ocupa d´una gran varietat de temes. Té el rostre i la veu dels humnas, per la bellesa i por la facilitat de paraula que posseix; se li poden afegir ales, per la rapidesa amb què es difonen els coneixements científics; les urpes esmolades rerpressenten els seus arguments, que penetren amb tanta intensitat dins la ment humana que nos ens deixen cap possibilitat d´escapar. Imaginem que el saber habita els cims de les muntanyes perquè la ciencia contempla la ignorancia des d´una perspectiva semblant a la que es gaudeix des del cim d´un pujol. De la mateixa forma que l´Esfinx, la ciencia sorprén els humans en qualsevol revolta del camí per on discorre la vida i en cadasccuna d´aquestes revoltes trobem una varietat enorme de problemas que hem de rersoldre. Les duesd alternatives, una recompensa generosa o la mort, a les quals s´enfrontaven els que sesafiaven l´Esfinx, també afecten els científiics en el llindar del tercer mil-lennni.”

“Acabem aquest pròleg amb un precepte del nostre admirat Miguel de Cervantes: procura, que a la llana, con palabras significantes, honestas y bien colocadas, salga vuestra oración y período sonoro y festivo, pintando, en todo lo que alcanzárades y fuere posible vuestra intención; dando a entender vuestros conceptos sin intrincarlos y escurecerlos”.

Epi envía saludos afectuosos a quien tan cerca del corazón y tan lejano en la distancia se halla de nosotros.

PD. ¡Que hermoso país nuestro que podemos loar a don Miguel en cuatro lenguas diferentes!

Ubú dijo...

Mal pensaba eu que o tema do coltan me ía levar tan lonxe nun debate deste cariz, anque espero que fose de proveito.
Interesado polo comentario de Epi e polas resonancias gregas do niobio e do tantalio acudín á enciclopedia (cousa que, coas súas aportacións e dado que son un profano, é frecuente). Agora coñezo as súas valencias, as súas cualidades anticorrosivas e a súa existencia pouco común na natureza, así como a particularidade de que aparecen xuntos nalgúns minerais.
Na mitoloxía grega Niobe foi filla de Tántalo e ámbolos dous foron responsables da morte dos seus fillos sendo Tántalo, ademáis, causante pola súa propia man.
Ironías da vida, agora son causa da morte dos seus fillos congolianos.
Dito isto, tampouco Ubú ten máis que engadir. Se acaso agradecer a Epi a xenerosidade con que trata o seu discurso e a nobreza con que pon broche final, actitudes que Ubú espera ser quen de igualar.

Tamén Ubú, que xa se alegrara da participación de PeterPanmaduro, a rebufo de Epi quérelle adicar un texto. De primeiras pensei escribir un fragmento sobre El Peix Nicolau, outra criatura fantástica como a esfinxe, pero tralo intenso debate guerracivilista optei por un fermoso poema de Gabriel Ferrater, algo así como unhas instruccións para a vida.

PROP DELS DINOU

Quan falten dotze dies porquè tinguis,
Júlia, dinou anys,
vull apuntar-te tres o quatre dites
(dinou no les sé pas)
que siguin veritat. Dones i homes
componen tot el món.
Massa simple, respons. Però recorda
la cova del Plató.
Qui espia la paret, la febre d'ombres,
no sent al seu costat
l'esme innocent amb què se li proposa
alguna cega mà.
Dones i homes. Mans nuades. Fosca
d'una tarda que mor.
Dins la cova s'hi pot viure, Júlia.
Millor, sense records.
Però quan creixes tu et creix la memòria.
Mira que et pugi dret.
Que cap por no la torci. Que no et sagni
de cap empelt cruel.
No t'escoltis qui et parli d'egoisme:
t'has de gosar estimar.
I el dia que tremolis (he de dir-te
que un dia així vindrà),
i et siguien lluny els dinou anys, no oblidis
que, teu, és alt tot do.
Així sabràs donar sense penyora,
tal com donen els bons.
I sabràs rebre, tal com et mereixes,
un do sense retorn.
Cecs, a la cova, sabem lligar, Júlia,
ben fort el nus del món.

Gabriel Ferrater.

Saúdos para todos.

Ubú dijo...

Ubú fixo exame de concencia e quere desculparse pola pedantería de obviar a traducción. Pois pedantería é, para Ubú particularmente, que no medio dun libro apareza un texto en latín ou en grego, en inglés ou en alemán ou en ruso sen traducir, que un agradece a confianza que o autor ten na nosa capacidade políglota, pero nin modo...
No seu descargo, Ubú aclara que non quería alongar máis do necesario o comentario e que lle parecía que o poema era bastante intelixible. Ubú está disposto a imprimir a traducción se alguén tivese interés.

Por certo, a destrucción de Cartago non debeu ser completa, por canto puxen "detruir" no canto de "destruir". Mea culpa.

Ubú dijo...

NO A LA GUERRA

-La guerra -dijo Quirón- destruye lo que la paz edifica.
-¿Es necesaria la guerra? -dijo Palamedes.
-No le encuentro razones utilitarias. Yo soy pacifista.
-¿Guerra a la guerra? -dijo Héracles.
-Sí, guerra a la guerra, pero sin la guerra, ¿me entendéis? Hay que evitar toda provocación belicosa. Durante la guerra, los padres entierran a sus hijos; y en tiempo de paz los hijos son los que entierran a sus padres.
-¿Les gusta la guerra a los dioses? -dijo Jasón.
-No sólo les gusta sino que la fomentan, sobre todo Ares, que apetece vivir mejor en Tracia, país guerrero, que en el Olimpo. Le sirven de escuderos sus hijos, cuyos apodos son muy significativos: el Temor y el Terror. De su hermana Éride, es decir, de la Discordia, nacieron la Pena, el Olvido, el Dolor y el Juramento. Todos traen marcada la palabra muerte.
-De lo que nos vienes hablando se desprende que, según tú, las mejores armas son la paciencia y la solidaridad -dijo el Gran Áyax.
-Sí. Pero recomiendo, sin embargo, que, para que no nos tomen por tontos, por débiles o por cobardes, hay que estar prevenidos, saber cómo defenderse, tomar lecciones de estrategia, ofensiva y táctica.
-¿Por qué corre tanta sangre, Quirón? -dijo una voz, no se sabía de quién.
-Porque Gea, la Tierra, se siente fatigada constantemente por el enorme peso de sus habitantes, que se multiplican aprisa y sin pausa, y le pide a Zeus que le quite de encima un gran número de mortales, cantidad que aumenta según envejece o se pudre el territorio que los soporta.

Joaquín Caro Romero. VIDA DEL CENTAURO QUIRÓN.

O futurista Marinetti, conspicuo añorante de césares e imperios, miles de anos despóis inda compartía o pensamento mítico que expresa o derradeiro párrafo, e dixo aquilo de " a guerra é a gran hixiene do mundo".

P. S.- NO A LA GUERRA nada ten que ver coa mesma consigna que se usou hai uns anos nas protestas contra a guerra de Iraq. O libro é do ano 1978.

Anonymous dijo...

Epi también desea facilitar la comunicación entre todos los bienaventurados que transitan por estas cálidas páginas. Y, como ya fue confundido con un traductor de ruso, aunque se limitaba a decir en alta voz lo que un amigo ruso le susurraba en horroroso español en bajo, tampoco le importaría traducir alguna de las lenguas que se escuchan en nuestra variada geografía. Medito un poco y hago una excepción: la lengua que probablemente hablaron los primeros habitantes de esta hermosa península que responde al bello nombre púnico de Iberia, me resulta absolutamente incomprensible. Por cierto, a ese probable idioma primigenio, por esos aconteceres de la historia, ahora le llaman vasco.

Y hablando de pacíficos, pacifistas y belicistas diré que Hispania, se remonta al nombre cartaginés de Íspalis, que en púnica parla significa país de los conejos. ¡Quién se lo iba a decir a decir Hemingway! Compungido espero que ningún belicista español me fustigue.

Epi

Anonymous dijo...

Epi, cuando trabaja con ordenadores le cuesta mantener sus escépticas convicciones respecto a las meigas. Y es que él aseguraría haber escrito que Iberia responde a un bello nombre íbero. Pero, por esos misterios de la electrónica acaba de leer púnico donde debería leerse íbero.

Ubú dijo...

Velaí un pacifista convencido.

(...)
"Esta vez, así parece, o Aninovo, ben vido e aínda tan inmaculado, significa algo moi especial e importante. Tras longos anos de masacre e destrucción é para nós a primeira noite de Ano Novo na que non hai guerra, na que o mundo non está cheo de infernos e mortes, na que aquelas máquinas diabólicas non sucan xa a escuridade dos ceos, camiño de sinistros obxetivos. Certo é que ás penas ousamos pronunciar a palabra "paz", certo é que aínda estamos cheos de desconfianza hacia esa desacostumada quietude no aire, mais esa desconfianza e esa preocupación pola fraxilidade dunha paz en perigo pode e debe axudarnos a ofrecer o noso sacrificio á fermosa e á vez recelosa hora, botando unha mirada de reflexión ó mundo e a nós mesmos.
De novo estivemos acostumados, durante unha época, a non vivir anos correntes e privados, a non vivir tempo humano nin vida humana, senón "Historia mundial", e outra vez, como despóis de todas esas épocas chamadas "grandes", a Historia mundial prodúcenos calofríos e repugnancia.
¡Qué espléndido e prometedor nos soaba iso de "Historia mundial" cando nenos de escola ou rapaces novos! ¡Cánto arelabamos ás veces, de nenos, vivir algo desa maravillosa Historia que só coñeciamos por libros e ilustracións, participar nela! Agora, ninguén de nós o arela. Con amargura comprendemos que a verdadeira Historia mundial non é a dos libros de texto nin das luxosas publicacións ilustradas, nin é tampouco unha sarta de xestas heroicas, senón unha marea, un océano de terribles sofrementos. ¡Qué fartos estamos de tanta grandeza con que as noticias de todo o mundo nos cubriron ó longo de anos, cada día, qué fartos da grandiosidade da época, dos máis impresionantes combates navais, aéreos e de terra de todos os séculos, desa espantosa e pantasmal caza de marcas do horrible!

(...) Durante un considerable espacio de tempo tivemos case esquencido o que os grandes mestres da humanidade descobriron e ensinaron (...) que o home non debe desexar para si grandeza nin felicidade, nin heroicidade nin doce paz, senón que non debe desexar nada para si, agás unha mente crara e desperta, un corazón valente e a fidelidade e intelixencia da pacencia, para con iso soportar tanto a dita como a dor, o ruído e o silencio.

(...) Ano tras ano tivemos que presenciar cousas horribles, o que xa case non se podía soportar, e outros, menos afortunados que nós, tiveron que sofrir a guerra con tódalas súas torturas físicas e psíquicas, e mesmo hai quen aínda as sofre. Non é de extrañar, pois, que entre sangue e bágoas moitas persoas abandonaran as opinións e clasificacións coas que a gran maioría arranxa o mundo ó seu gusto en tempos incómodos.
Moitas son as persoas que espertaron, que se sentiron golpexadas pola concencia, e moitas prometeron: se saio désta, serei un home distinto, mellor.

(...) Hai tempo, nunha noite de insomnio, cando estaba baixo a primeira impresión das atrocidades cometidas por Hitler, escribín unha poesía na que a despeito dos horrores, tentei manifestar as miñas crenzas. Remata esa poesía así:
Por iso, entre os irmáns errantes,
ata na discordia é posible o amor.
E nin o xulgar nin o odio,
senón o amor pacente.
a amorosa resignación,
á sagrada meta nos achegan.

(Transmitido por Radio Basilea, noite de Ano novo de 1946.)

Hermann Hesse. Mensaxe na primeira hora do ano 1946. ESCRITOS POLÍTICOS.

Abondando no tema da comunicación, traducción, linguas e etimoloxías algo ten que dicir san Isidoro de Sevilla (patrón de internet, por certo):
Toda lingua de calquera dos homes, sexa a grega, sexa a latina ou as dos demáis pobos, pódese aprender escoitándoa ou ben recibíndoa dun preceptor. Pero sendo para calquera difícil o coñecemento de todas as linguas, ninguén é tan desidioso que posto entre a súa xente, descoñeza a lingua do seu propio pobo. Pois ¿qué outra cousa pode concebirse máis vil que os brutos animais? Pois se éstes son capaces de proferir o clamor da súa propia voz, máis vil que éstes será o que carece do coñecemento da súa propia lingua.

Non creo que a papá Hemingway lle importara moito o dos coellos, el practicaba a caza maior...

Anonymous dijo...

Querido amigo

Reconozco no estar muy ducho en la obra literaria de don Hermann; además tengo sentimientos encontrados respecto a Herr Hesse. Me ruboriza confesar que no conseguí terminar la lectura de El lobo estepario y, por si fuera poco, El juego de los abalorios casi me cuesta una amistad. Un amigo sacerdote me lo recomendó efusivamente, supongo yo que para debatir sobre la aristocracia del espíritu que, -creía él- debe anidar en el alma de los científicos. No me percaté el asunto y cuando solicitó mi opinión, no se me ocurrió otra semejanza mejor que comparar la criticada institución del libro con algunos aspectos de la Iglesia católica. Un discurso de una hora no hubiese sido más expresivo que la asustada cara de mi clerical amigo. ¡Qué le vamos a hacer! Por cierto, siendo más joven tenía cierta querencia por Siddharta; proclamo que se me fue curando con los años. Así mismo testifico que, aún en aquella lejana época, el Sr. Tagore me parecía más auténtico. Y además teniendo a la exquisita Zenobia Camprubí como traductora… No me olvido, por supuesto, de los brahmanes, Purana y Kassapa protagonistas de la hermosa alegoría de Vladimir Korolenko “La necesidad”, más breve que la novela del ilustre escritor alemán e igual de interesante.

Afectuosos saludos de Epi

Ubú dijo...

LOS QUE PRACTICAMOS LA PALABRA

Los que practicamos la palabra tenemos el deber de cumplirla. El escritor , el poeta, el investigador , el creyente, es el hombre que da su palabra al pueblo y que se la tiene que cumplir.
Por eso, cuando el pueblo está en peligro, el primero que debe ofrecerse es el que tiene con el pueblo la comunión viva de la palabra. Aquí estamos, los escritores, con vosotros, vivamente, verdaderamente. Por la palabra.
Antes de que me hubieseis llamado, yo vine aquí a vosotros, con vosotros, a ofreceros, como un arma de lucha, la palabra. Aquí estuve, aquí estoy: con vosotros, hasta la victoria.
Yo no puedo enseñaros ahora nada que os sea verdaderamente útil. No sé nada del arte ni de la ciencia de la guerra. Pero sí puedo deciros algo que sea verdadero. Puedo deciros, sencillamente, lo que vosotros mismos me habéis enseñado, lo que he aprendido de vosotros. Voy a deciros una sencilla y clara verdad. La verdad vuestra y esta verdad no es otra que la que expresa vuestra voluntad de vencer, la voluntad de la victoria.
(...) De nuestra voluntad depende la paz o la guerra en el mundo, la vida o la muerte del hombre. Del hombre y su verdad, o sus verdades: la libertad, la independencia, la cultura, la inteligencia humana en peligro.
(...)

José Bergamín, 2 de novembro de 1936.

Ubú dijo...

REFLEXIÓNS SOBRE A POESÍA

***********
O poeta debe ver as cousas tal como son e amosarllelas ós outros tal como, sen el, non as verían.
***********
A poesía é eficaz a condición de non esixirlle ou non esperar os mesmos efectos de unha arma de moi grande precisión.

Pierre Reverdy

Publicar un comentario

 
Optimizado a 1024 X 768 de Resolución de Pantalla. Diseñado por Víctor V.Q. para Cuaderno de las Letras